بانک خون بند ناف
ملیحه بهنامیان
مسئول بانک خون بند ناف نمایندگی خراسان جنوبی
نمایندگی بانک خون بند ناف از زمستان 94 فعالیت خود را در خراسان جنوبی جهت خدمت به هم استانی های عزیز آغاز کرده و با تبلیغات گسترده و برگزاری جلسات مختلف با پزشکان و مسوولین استانی تلاش زیادی در معرفی کاربرد سلولهای بنیادین خون بند ناف به مردم نمود.
به منظور سرعت عمل بیشتر و رضایت مراجعه کنندگان محترم، در تمام بیمارستانهای دولتی و خصوصی سطح شهر، یک یا دو کارشناس خونگیر با این شعبه همکاری نموده و به طور جداگانه اقدام به خونگیری می کنند.
همچنین دفتر در این مدت ضمن رایزنی و برقراری ارتباط با شهرستان ها، اقدام به خونگیری در شهرهای دیگر استان نیز کرده که شهرستان های قاین ،فردوس، طبس و سرایان از لحاظ تعداد قرارداد منعقده در صدر هستند.
سلول های بنیادی چیست؟
سلول بنیادی مادر تمام سلولها است و توانایی تبدیل به تمام سلولهای بدن را دارد. این سلولها توانایی خود نوسازی (Self Renewing) و تمایز (Differentiating) به انواع سلولها از جمله سلولهای خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند. هم چنین در بازسازی و ترمیم بافتهای مختلف بدن بدنبال آسیب و جراحت موثر بوده و میتوانند به درون بافتهای آسیب دیدهای که بخش عمده سلولهای آنها از بین رفته است، پیوند زدهشوند و جایگزین سلولهای آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند. به دلیل توانایی منحصر به فرد سلولهای بنیادی، این سلولها امروزه از مباحث جذاب در زیست شناسی و علوم درمانی است. هم چنین تحقیقات در این زمینه دانش ما را درباره چگونگی رشد و تکوین یک اندام از یک سلول منفرد افزایش داده و مهم تر آنکه به فهم مکانیزم جایگزینی سلولهای سالم با سلولهای آسیب دیده کمک کرده است سلول های بنیادی خون بندناف خون بندناف خونی است که پس از تولد در بندناف و جفت باقیمانده و دور ریخته میشود. این خون غنی از سلولهای بنیادی است. سلولهای بنیادی خون بندناف همانند سلولهای بنیادی خون ساز مغز استخوان به سلولهای زیر تقسیم میشوند: سلولهای قرمز، که اکسیژن را به تمام بدن حمل میکنند سلولهای سفید، که در سیستم ایمنی فعالانه شرکت دارند پلاکتها که به انعقاد خون کمک می کنند همچنین قادر به ساخت انواع سلولهای دیگر و ترمیم و نگهداری سلولها در هنگام جراحت هستند. بانک خون بندناف همانطور که از نام آن پیداست، شرایطی را فراهم می کند تا سلول های بنیادی موجود در خون بندناف تحت شرایط خاصی جمع آوری شده و در بانکی ذخیره شود تا اگر زمانی به سلول های بنیادی برای پیوند نیاز داشتیم ، این منبع ارزشمند براحتی در دسترس باشد و بتوان برای پیوند از آن استفاده کرد . در کنار منابعی که امروز برای به دست آوردن سلول های بنیادی مطرح است بحث خون بندناف که زمانی به عنوان زباله بیولوژیک دور ریخته می شد ، مورد توجه قرار گرفته است . خونی که در دوران بارداری مادر، در بندناف و جفت جریان دارد و بعد از تولد دور ریخته می شود ، منبعی از سلول بنیادی ، بخصوص سلول های بنیادی خونسازی است که می توان در روند درمان بیماری های بدخیمی مانند تالاسمی ، انواع سرطان های خون ، بیماری های نقص سیستم ایمنی بدن و همچنین کم خون های مادرزادی که منشاء خونی دارد ، مورد استفاده قرار گیرد.
فهرستی از بیماری هایی که با استفاده از سلولهای بنیادی خون بندناف قابل درمان هستند به شرح ذیل است:
• اختلالات سلول های بنیادی: کم خونی آپلاستیک، کم خونی فانکونی، هموگلوبینوری حمله ای شبانه (PNH)
• لوسمی حاد: AML، ALL، لوسمی تمایز نیافته حاد
• لوسمی مزمن: CML
• بیماریهای نقص در تولید لنفوسیتها: لنفوم غیر هوچکین، لنفوم هوچکین
• ناهنجاریهای ارثی گلبولهای قرمز: بتا، تالاسمی ماژور، کم خونی سلولی داسی شکل
• اختلالات سیستم ایمنی مادرزادی: سندروم کاستمن، نقص چسبندگی لکوسیتی، سندروم دی جرج
• نقص ارثی پلاکتی: ترومبوسیتوپنی مادرزادی
• اختلالات پلاسماسل: مولتی پل میلوما، لوسمی پلاسماسل
• بیماریهای ارثی: سندروم لش نیهان، هیپوپلازی غضروف
• سایر بیماریها: بیماری الزایمر، دیابت، پارکینسون، صدمات نخاعی، سکته های قلبی و مغزی، بیماری های کبدی، دیستروفی عضلانی
فرآیند ذخیره سلول های بنیادی:
نمونه دریافت شده ابتدا از نظر حجم و تعداد سلول مورد بررسی قرار گرفته ، اگر حجم آن حداقل 50 سی سی و تعداد سلول آن حداقل 600 میلیون باشد وارد آزمایشگاه پردازش سلولی می شود در غیر اینصورت با اطلاع به خانواده قرارداد فسخ شده و طبق قرارداد هزینه عودت می گردد . بر روی نمونه هایی که حداقل شرایط استاندارد را دارند بررسی آزمایشات میکروبی و ویروسی و HLA و سنجش کلنی و فلوسیتومتری انجام شده و نهایتا در شرایط دمایی 196- درجه سانتیگراد در تانکهای مخصوص فریز و برای مدت طولانی نگهداری می شود. چشم انداز استفاده از سلولهای بنیادی امروزه ثابت شده است که سلولهای بنیادی قادر به درمان محدوده وسیعی از بیماریهای مزمن و حاد هستند و تحقیقات زیادی در زمینه استفاده از سلولهای بنیادی در درمان بیماریهایی چون پارکینسون، بیماریهای قلبی، کبدی، دیابت، دیستروفی عضلانی، آسیبهای نخاعی و سکته در حال انجام است.
• آلزایمر: 1 نفر از 10 نفر افراد بالای 65 سال و 5 نفر از 10 نفر افراد بالای 85 سال از این بیماری رنج میبرند.
• جراحات نخاعی: آسیبهای نخاعی سالانه بالغ بر 750000 نفر در ایالات متحده را در بر می گیرد.
• بازسازی استخوان: امیدی برای درمان مبتلایان به اوستئوپروزیز پارکینسون.
• MS: بیماری اتواییمون و پیش رونده مربوط به سیستم عصبی مرکزی است که سالانه تعداد بسیاری را دچار می سازد
نحوه استفاده از نمونه بانک (HLA) :
تاکنون در بانک HLA شرکت فناوری بن یاختههای رویان، اطلاعات نزدیک به 36 هزار نمونه ذخیرهسازی شدهاست که در نوع خود در سطح منطقه بینظیر است. بدیهی است هرقدر، تعداد نمونه ثبت شده در این بانک بیشتر باشد، شانس یافتن نمونه مناسب برای پیوند نیز بیشتر خواهد بود. نکته حائز اهمیت این است که بر روی هر سلول، 6 جایگاه آنتی ژن وجود دارد که برای انجام پیوند در فرد دهنده و گیرنده، تطابق این 6 جایگاه آنتی ژنی است. اطلاعات ثبت شده در این بانک کاملا محرمانه بوده و با توجه به اینکه نمونهها در مالکیت خانوادهها است، برای هرگونه استفاده از اطلاعات HLA و در نهایت تصمیم برای پیوند، حتما رضایتنامه کتبی از خانواده دریافت خواهد شد. برای این منظور، مکاتبه پزشک متخصص پیوند با بانک خون بندناف رویان الزامی است. شرکت فناوری بن یاخته های رویان از سال 1384 ذخیره سازی سلول های بنیادی خون بندناف نوزادان تازه متولد شده را آغاز کرده و تا کنون موفق به ذخیره سازی بیش از 55000 نمونه شده است. با استاندارد سازی فرآیند جمع آوری و فریز نمونه های خون بندناف و همچنین مراکز پیوند علاوه بر درمان بیماری های بدخیم و نجات جان انسان ها و افزایش چشمگیر امید به زندگی در کشور، از خروج ده ها هزار دلار ارز برای تامین سلول از سایر کشورها جلوگیری کند.
نشانی : بیرجند خیابان پاسداران-میدان قدس –جهاددانشگاهی خراسان جنوبی
شماره تماس: 09155613072
اطلاعات بیشتر در سایت شرکت فن آوری بن یاختههای رویان www.rsct.ir