جلوگیری از فراموش شدن نعمت طبیعی گیاهان دارویی با پرداختن به دانش بومی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی، محسن پویان، مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان‌جنوبی با اشاره به تعریف کلی گیاهان دارویی اظهار کرد: این گیاهان به مجموعه‌ای از گیاهان گفته می‌شود که در درمان یا پیشگیری از بروز بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی افزود: گیاهی که کاربرد دارویی آن به اثبات رسیده باشد در یکی از فارماکوپه‌های معتبر بین المللی به آن اشاره شده است؛ علیرغم اینکه مصرف گیاهان دارویی با توسعه صنایع شیمیایی محدود شده است اما تمایل به استفاده از گیاهان دارویی رو به افزایش است و در واقع با پیشرفت علم و مشخص شدن زیان حاصل از تجویز داروهای شیمیایی امروزه بیشتر مردم با اثرات نامطلوب داروهای شیمیایی آشنا شده و به سوی داروهای گیاهی و طبیعی که هزاران سال تنها وسیله درمان امراض و بیماری‌های مختلف بوده و در عین حال عوارض جانبی خاصی نیز نداشته‌اند، روی آوردند.

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان‌جنوبی بیان کرد: در قرن حاضر تحقیقات وسیعی روی گیاهان دارویی انجام شده و کشف داروهایی با ماده موثر طبیعی افق‌های جدیدی را پیش روی پژوهشگران و داروسازان گشوده است؛ امروزه حدود یک سوم داروهای مورد استفاده در جوامع انسانی را داروهایی با منشا گیاهی و طبیعی تشکیل داده و صنایع داروسازی سعی بر این دارد که ساخت دو سوم مابقی داروها نیز تدریجا منابع گیاهی متکی شود.

پویان ادامه داد: در این راستا هر ساله صدها هکتار از زمین‌های زراعی کشورهای غربی و ایالات متحده به کشت گیاهان دارویی اختصاص می‌یابد؛ در حال حاضر نوع نگاه به گیاه دارویی به شکل علمی تر تغییر کرده و در قالب علمی به نام  فرماکوگنوزی به گیاهان دارویی پرداخته می‌شود؛ امروزه طب سنتی و متداول اقوام و ملل مختلف در سراسر جهان در حال احیا شدن بوده و اصالت و مزیت داروهای گیاهی و سنتی در برابر داروهای شیمیایی بر کسی پوشیده نیست.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه پوشش گیاهی و تنوع گونه‌های گیاهی در بیشتر نقاط جهان رو به زوال بوده و در معرض خطر نابودی است، تشکل‌های مختلفی در سطوح جهانی برای شناسایی گونه‌های گیاهی حاوی خواص دارویی تشکیل شده و اقدامات بسیار زیادی به خصوص در کشورهای در حال توسعه صورت گرفته است.

مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان‌جنوبی بیان کرد: گزارشات سازمان بهداشت جهانی مبنی بر اینکه بیش از ۸۰ درصد مردم جهان از درمان‌های سنتی برای درمان بیماری‌های خود استفاده می‌کنند که بخش عظیمی از درمان‌های سنتی شامل استفاده از قسمت‌های مختلف گیاهان دارویی است، اهمیت توجه به حفظ گونه‌های گیاهی ارزشمند در حال نابودی را مشخص ‌می‌کند.

پویان ادامه داد: در این بین توجه به دانش بومی مردم محلی در مورد گیاهان دارویی منجر به شناسایی و ثبت اطلاعات ارزشمندی در مورد خصوصیات، رویشگاه‌ها، مواد موثره و نیازهای اکولوژیکی گیاهان دارویی هر منطقه شده و به حفظ و استفاده صحیح این ذخایر ارزشمند کمک شایانی می‌کند.

وی بیان کرد: در واقع کاربرد گیاهان دارویی به عنوان دارو برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها حاصل دانش بومی و تجربه سالیان دراز مردم بومی یک منطقه است؛ جمع آوری اطلاعات در شرف فراموشی و انجام مطالعات علمی در این زمینه علاوه بر حفظ این دانش بومی می‌تواند در شناخت پتانسیل‌های بالقوه منطقه و تولید داروهای گیاهی جدید کارگشا باشد.

پویان تصریح کرد: تصویب سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در جلسه ۷۳۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی در راستای تحقق نقشه جامع علمی کشور، خود به تنهایی نشان دهنده اهمیت بحث گیاهان دارویی و دانش بومی مرتبط با آن در پیشبرد اهداف کلان کشور است.