درمان کرونا با گیاهان دارویی؛ شایعه یا واقعیت

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی، مهدی ابراهیمی، عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی گفت: با این وجود هنوز هیچ منبع علمی تاثیر مستقیم گیاهان دارویی ضد ویروس بر عوامل بوجود آوردنده کرونا را تایید نکرده است، با این حال این امکان وجود دارد که استفاده از گیاهان دارویی و مواد غذایی موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن و ضد ویروس بتوانند در جلوگیری از ابتلاء افراد به این بیماری تاثیر گذار باشند.

عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی ادامه داد: این موضوع زمانی اهمیت می یابد که بر اساس گزارشات موجود، خطر این بیماری در افراد مسن و کسانی که به دلیل بیماری های زمینه‌ای دارای ضعف در سیستم ایمنی هستند، بیشتر از سایر افراد جامعه است.

انیسون یا بادیان رومی

ابراهیمی بیان کرد: از جمله مهمترین مواد غذایی که تاثیر ضد ویروس آن توسط مطالعات آزمایشگاهی و بالینی نیز به اثبات رسیده است، می توان به انیسون یا بادیان رومی اشاره کرد.

وی گفت: عصاره دانه های انیسون علاوه بر داشتن اثرات ضد ویروس، با تحریک سیستم ایمنی بدن می توانند می توانند احتمال ابتلاء افراد به انواع بیماری ها و از جمله بیماری های ویروسی را کاهش دهد، بنابراین این گیاه می تواند بعنوان یکی از گزینه های اصلی مورد توجه محققان برای پیشگیری از درمان ابتلاء به بیماری های ویروسی و از جمله کرونا مورد تحقیق و مطالعه قرار گیرد.

عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی عنوان کرد: برخی از میوه های خانواده مرکبات از جمله نارنگی و گریپ فروت نیز بدلیل داشتن گروه مهمی از ترکیبات ثانویه تحت عنوان لیمونوئیدها دارای اثرات ضد ویروس هستند،. آگلیکن هایی مانند لیمونن و گلوکوزید هایی مانند گلوکوزید-لیمونن مثال هایی از لیمونوئیدها می باشند که باعث ایجاد طعم تلخ در مرکبات نیز می شوند.

ابراهیمی ادامه داد: همچنین ثابت شده است که زیست فلاونوئید مرکبات و نوعی متابولیت مرتبط با آن یعنی هسپریدین، دارای تاثیرات ضد ویروسی بر سلول های انسانی هستند.

مارچوبه و ریواس

وی با بیان اینکه نوعی گیاه دارویی با نام مارچوبه نیز به دلیل داشتن ساپونین های استروئیدی از جمله گیاهان ضد ویروس بحساب می‌آید ادامه داد: گیاه ریواس نیز یکی از منابع مهم نوعی ترکیب فیتوشیمیایی بنام آنتراکوئینون است و در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که آنتراکوئینون ها دارای ویژگی های ضد ویروسی می باشند.

آنالیز شیمیایی نوعی قارچ خوراکی بنام قارچ شیتاکه منجر به جداسازی ترکیبات آنتی بیوتیک، ضد سرطان و ضد ویروس شده است.  بعلاوه ماده لنتینان در قارچ شیتاکه که یک فلاونوئید پلی ساکاریدی است می تواند منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن شود. همچنین مشخص شده است که مصرف قارچ میتیک و قارچ صدفی نیز در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است.

عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی، ادامه داد: استفاده از نوعی میوه منحصر به فرد بنام نونی با نام علمی Morinda citrifolia نیز بدلیل تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به درمان عفونت ممکن است در پیشگیری از ابتلا به بیماری های عفونی مانند کرونا موثر باشد، این میوه که به آن توت هندی هم گفته میشود برنگ زرد، به شکل تخم مرغ و به بزرگی یک سیب زمینی میباشد و زمانی که می رسد سطح آن زرد و ناهموار  بنظر می رسد. استفاده از نونی در طب سنتی برای مدتی بیش از 2000 سال متداول بوده است و از آن بدلیل خواصی که در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد برای درمان عفونت استفاده میشده است.

سیب و کیوی

ابراهیمی با بیان اینکه تحقیقات نشان داده اند که سیب و کیوی نیز در بهبود کارکرد سیستم ایمنی بدن تاثیر بسزایی دارند، گفت: در مطالعات تجربی مشخص شده است که کیوی باعث بهبود نشانگر های عملکرد سیستم ایمنی در موش ها می‌شود.

وی ادامه داد: سبزیجات پیازدار خانواده آلیاسه از جمله پیاز (Allium cepa)، موسیر (Allium ascalonicum)، سیر (Allium sativum)، پیازچه (Allium macrostemon)، تره فرنگی (Allium porrum)، تره (Allium tartaricum) و دیگر سبزیجات این خانواده دارای ترکیبات ارگانوسولفوره مانند مشتقات آلیلی هستند که سبب ایجاد طعم و بوی تند در آنها می شود.

عضو هیأت علمی مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی گفت: در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است که مشتقات آلیلی این سبزیجات باعث مهار ایجاد سرطان در شکم، مری، روده بزرگ، غده های پستان و شش حیوانات مورد آزمایش شده و بهبود عملکرد سیستم ایمنی، کاهش قند خون، القاء محافظت در برابر پرتوها و نیز مصونیت در برابر آلودگی های میکروبی از دیگر فواید این ترکیبات بحساب می آیند.

ابراهیمی گفت: بر اساس نتایج مطالعات آزمایشگاهی، آنتوسیانین ها دارای فعالیت استروژنی بوده و میتوانند از توسعه علائم بیماری زای هورمونی جلوگیری کنند. این ترکیبات تولید سیتوکنین را افزایش داده و لذا واکنش سیستم ایمنی بدن را تنظیم می کنند. آنتوسیانین ها در برخی از غذاهای گیاهی از جمله انواع توت، مویز سیاه، زغال اخته، گیلاس، قره قاط، بادمجان، آریزا، شاه توت، کاهو و توت فرنگی یافت میشوند. میوه تمشک قرمز نیز بدلیل داشتن کافئیک اسید، علاوه بر خواص آنتی اکسیدانی، تعدیل کننده سیستم ایمنی و ضد التهاب نیز می باشد.

وی همچنین اظهار کرد: کمبود روی نیز به عنوان نوعی ماده معدنی مورد نیاز برای عملکرد سیستم ایمنی منجر به آسیب پذیری افراد نسبت به بیماری های ویروسی می‌شود. غلات کامل و مواد خوراکی فراوری شده با غلات که با روی غنی شده اند از جمله منابع تامین روی در بدن بحساب می آیند. سلنیم بعنوان یک ماده آنتی اکسیدانی و گلوتامین نیز بعنوان یکی از اسیدهای آمینه غیر ضروری بر بهبود عملکرد سیستم ایمنی تاثیر گذار هستند. سلنیم در زیره سبز، آجیل ها، غلات کامل و علی الخصوص پسته برزیلی یافت می شود.

ویتامین C

به گفته ابراهیمی، مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B6، ویتامین D و ویتامین E نیز سهم بسزایی در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن دارد و  ویتامین C نیز که به میزان بسیار بالایی در میوه عناب یافت می شود، به عنوان کوفاکتور ساخت کلاژن، کارنیتین و انتقال دهنده های عصبی برای کارکرد سیستم ایمنی بدن ضروری می باشد.

وی با اشاره به اینکه استان خراسان جنوبی با تولید بیش از 97% عناب کشور سهم بسزایی در تولید این محصول داشته است، یادآور شد: نبود متولی رسمی فروش و توزیع آن در کشور سبب محرومیت بخش قابل توجهی از هموطنان از خواص غذایی و دارویی این میوه ارزشمند شده است.

اما با تلاش های مستمر جهاد دانشگاهی و افتتاح وبسایت مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی استراتژیک خراسان جنوبی با عنوان بیرناب (birnab.ir) در کنار فعالیت های پژوهشی گروه تولید و فرآوری گیاهان استراتژیک امکان دسترسی سریع و گسترده هوطنان داخل و خارج کشور به عناب  و فرآورده های آن فراهم شده است.

گرچه یافتن راهی برای درمان بیماری های واگیر از جمله کرونا همواره بسیار دشوار، زمان بر و پر هزینه است، اما توجه به نکات بهداشتی و مشورت با متخصصین تغذیه برای تغییر سبک زندگی و استفاده هوشمندانه از مواد غذایی در جهت بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن قطعا کم هزینه ترین، موثرترین، کوتاهترین و کم خطر ترین راه برای در امان ماندن از تبعات سنگین این قبیل از بیماری هاست. بعلاوه هوشیاری مردم و عدم توجه به شایعاتی که هدف آنها عموما ایجاد هراس در جامعه و کسب منافع شخصی است، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.